حقیقت دعا در تکوین و تشریح

امام صادق(ع)میفرمایند:

احفظ آداب الدعا و انظر من تدعوا؟کیف تدعوا؟و لماذا تدعوا؟...[مصباح الشریعه-آداب دعا]

"آداب دعا را حفظ کن،ببین چه کسی را میخوانی،به چه کیفیتی میخوانی،برای چه میخوانی؟(و ارتباط آن دعا با من طالب چیست؟)"

سه موضوع بیان شده در حدیث ،در حقیقت سه رکن و اصل دعا هستند،اما برای بررسی این سه اصل و پی بردن به کنه حدیث مذکور،باید ابتدا نقش دعا را در تکوین یا در سیر نزول و در تشریع یا در سیر صعود بررسی کرد:

دعا،حقیقتی است که در تمام موجودات هستی،اعم از موجودات مادی و موجودات غیر مادی(مائکه،عقول و نفوس مجرده)سریان ذاتی دارد.به طوری که اگر دعا نبود،اصلا آفرینش صورت نمیگرفت.

دعا یعنی حقیقت موجودات،یعنی طلب کردن و خواستن و تلاش کردن در وجود.این طلب ذاتی(دعا)در عالم علم خدا ،تعبیر به "اعیان ثابته" و حقایق علمی موجوداتی میشود که طلب دارند تا ظهور پیدا کنند و پا به عرصه عین گذارند،و از آنجا که حق تعالی کمال فضل و عنایت را داراست و از نقض مبری میباشد،به این طلب پاسخ داده است.

پاسخ(اجابت)خداوند،استجابت تکوینی دعاست و عبارت است از مرحله علمی به مرحله عینی و ظهور.

اما لازم به ذکر است که وقتی اعیان ثابته وجود را گرفتند،وجودی را دریافت کردند که از آن خودشان نبود(ذاتی آنان نبود)،بلکه وجود را بالغیر گرفتند.آنها عین ربط و فقر به واجب الوجودی بودند که وجود را به آنان افاضه کرده،پس فقر برای آنها ذاتی بود و هر لحظه،امکان از میان رفتن یا هدر رفتن این وجود افاضه شده وجود داشت،در نتیجه فضل و عنایت حق تعالی ،بار دیگر مشمول موجودات شد و مسیری را برای آنها به نام قوص صعود یا مسیر تشریع باز نمود،تا موجوداتی که در نزول برای گرفتن کمال،تلاش میکردند،در سیر صعود برای از میان بردن نواقص ملازم با آن(نواقصی که در سیر نزول،همراه موجود ایجاد شد)،حرکت کنند و با اتصال فقر و نقص ذاتی خود به غنای مطلق،راه حرکت را بیابند.

رساله شریف"دعا از اجابت تا اصابت"ص7و8

ادامه مطلب را در پست بعدی مطالعه فرمایید...........