مهم ترین و اساسی ترین کار انسان

مهم‌ترین و اساسی‌‌‌‌ترین کاری که ما در امتداد زمانی خود داریم این است که خودمان را درست بسازیم. هیچ کاری برای انسان مهمتر از درست‌ساختن خودش نبوده و نیست و هیچ عمل در قدر و قیمت بدان نمی‌رسد. و به مبنای رصین و فتوای قویم برهان و قرآن، علم و عمل، انسان‌سازند. قرآن عین برهان است و عقل و نقل معاضد یکدیگرند و هر دو در این حکم محکم متّفق‌اند. اگر انسان من حیث هو انسان باید خودش را بسازد چاره‌ای جز تحصیل علم نافع و عمل صالح ندارد، و چون علم و عمل انسان‌سازند، هر یک از ما باید مراقب و مواظب خود بوده باشد که چگونه دارد در شب و روز خود را می‌سازد.

جناب برهان‌الموحّدین و قدوة‌العارفین علی امیرالمؤمنین در کوفه جوانی را می‌بیند که به خواندن تصنیف‌های هرزه و آلوده سرگرم و دل‌خوش است، امام به او فرمود: «داری به چه چیزهائی دفتر وجودت را پر می‌کنی».

امام باید بفرماید زیرا که مرّبی اخلاق و معلّم اجتماع و ولیّ امر است، وظیفه‌اش فرمودن و تعلیم و تربیت است. از جمله کلامی که امیرالمؤمنین به کمیل القاء فرموده‌است و در نهج‌البلاغه آمده‌است، این است که:

 اولئک والله الأقلُّون عدداً والأعظَمُون قَدراً یحفظ‌الله بهم حُججه و بیّناته حتّی یودعوها نظراءهم و یزرعوها فی قلوب اشباههم.

امام در این گفتار علمای به‌حق را زارع معرفی فرمود: علماء کشاورزند، عالم برزگر است، معارف عالم بذرهائی است که در مزرعة جانها می‌افشاند، قلوب مستعدّه مزارع این بذرها هستند )وَالبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخرُجُ نَباتُهُ بِإِذنِ رَبِّهِ

تخـمهائی کـه شهـوتی نبود           بـر آن جــز قیـامتـی نبـود