- و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ...
از واجب الوجود آنچه صادر شده است وجود هر معلول است یعنى در هر معلول فقط وجود او صادر و منتسب به علت است نه ماهیت. پس از کل ممکن زوج ترکیبى توهم نشود که دو چیز از واجب تعالى مجعول است چنانکه از شیخ رئیس این عبارت معروف است: ما جعل الله المشمشة مشمشة بل أوجدها، یعنى خداوند زردآلو را زردآلو نکرده است بلکه آن را ایجاد نموده، و در حقیقت ماهیت از لوازم نقصان معلول است مثل آنکه نور منعکس از نور اول از وى ضعیفتر است آنچه منعکس گردیده همان نور است و ضعف از لوازم خود اوست.
نکته 755هزار و یک نکته
رب العالمین پروردگار ذرت است، ریشه هاى ذرت سوراخ است و مجراى لقاح نر و ماده در سنبله است. همچنین در گندم و جو هست. خرما از خاک و کود زمین است اما هفت مرتبه تصفیه می شود در چوب تنه و در چوب برگ و بیخ خوشه و چوب خوشه و قمع تمر و هسته خرما و هسته جلدى دارد مانع اختلاط أجزاء و فتیل میان هسته واسطه ایصال غذا.
آسمان را در لسان شرع دو اطلاق است: یکى جسمانى که گویى باران از آسمان نازل می شود که آنچه بالاسر تست از اجرام علوى و غیرها این آسمانست، و دیگر آسمان روحانى که ملک از آنجا فرود می آید و قرآن از آنجا نازل می شود و علوم از آنجا افاضه مى گردد و عروج بدانجا صورت مى گیرد اگر چه اطلاق جا بر آسمان ثانى بمعنى حقیقى آن نیست فتدبر.
ما که اکنون در این مسجد نشسته ایم ببینید از فرشى که زیر پاى ماست و از بنایى که دست اصناف گوناگون از معمارش گرفته تا کارگر در آن خدمت کرده اند؛ و این دفتر و قلم که در دست ماست که مى نویسیم و این لباس که در برداریم و این عینک که برخى از ما بر دیده نهاده ایم و آن کسانى که براى ما زحمت کشیده اند که امروز قلم در دست داریم و مى نویسیم و ... چه افرادى دست به دست یکدیگر داده اند که این ماییم و در اینجاییم و به گفتن و شنیدن و خواندن برخورداریم.
آیا این مردم به ما خدمت نکرده اند و خدمت نمى کنند؟ آیا این رفتگر به ما خدمت نمى کند آیا آن بازرگان، آیا آن برزگر آیا این سرباز و پاسبان و پلیس، آیا این راننده و خلبان، و آیا ناخدایان به ما خدمت نمى کنند؟ و همچنین دیگران آیا هر یک از ما خویشتن را دوست ندارد و بود او وابسته به بود این افراد و اصناف اجتماع نیست؟
پس ما که خودمان را مى خواهیم و دوست داریم آیا نباید ما هم بدانها خدمت کنیم؟
آیا نباید بدانها احترام بگذاریم؟ با فى الجمله التفات نظر تصدیق خواهید فرمود که باید با مردم مهربان بود و خیر آنها را خواست و بدانها احترام گذاشت.