توحید صمدی قرآنی

حضرت علامه می فرمایند:

                    هدف انسان رسیدن به توحید صمدی است.

یعنی انسان باید پله های نردبان معرفت را بپیماید و بالا برود و از علم الیقین به عین الیقین و به حق الیقین و به برد الیقین برسد یعنی به جایی برسد تا بفهمد و ببیند که:

                 هو الاول و الاخر و الظاهر و الباطن

                 اوست اول و آخر و ظاهر و باطن[سوره حدید-3]

علم الیقین:عبارتست از این که انسان،از طریق استدلال و برهان،حقیقتی را بفهمد.ماند اثبات وجود آتش از طریق وجود دود.

مولانا می فرماید:

  خود هنر آن دان که دید آتش عیان       نه گپ دل علی النار دخان

[مثنوی،دفتر ششم،بیت3505]

هنر آن است که شخص،خود آتش را ببیند،نه اینکه بگوید:چون دودی هست پس آتش هم هست(و دود دلالت بر وجود آتش می کند)،جز سیاهی و تیرگی و روسیاهی برای او حاصل نیست.

مولانا،در این بیت،اوج معرفت را دیدن می داند. در حالیکه،اهل الله،اوج معرفت را شدن می داند.

حضرت علامه(قده)در اثارشان برد الیقین را اوج معرفت انسانی می داند و می فرمایند:

            روایات برد القین را در حکمت اخلاق مرتضوی(حکمت علی )آورده ایم.

انسان هنگامی که به مقصد و مقصودش رسید،یک آرامش و طمانینه برایش حاصل می شود که به آن آرامش و طمانینه و خنکی،برد الیقین می گویند.